រយៈពេលតែប៉ុន្មានឆ្នាំប៉ុណ្ណោះអាមេរិកាំងកើនទឹកដីចំនួន ១,២ លានម៉ៃល៍ការ៉េ ឬប្រហែលជា ៦៤ ភាគរយនៃផ្ទៃដីសរុប។
យោងតាមការិយាល័យជំរឿនអាមេរិកាំងនៅពេលនោះគឺដីអាមេរិកាំងធំជាងជិត ១០ ដង បើយកបារាំងបូកនឹងអង់គ្លេស ឬធំជាងបីដងបើយកបារាំង អង់គ្លេស អូទ្រីស ព្រុសសៀ (អាល្លឺម៉ង់) អេស្ប៉ាញ ព័រទុយហ្គាល់ បែលហ្ស៊ិក ហូឡង់ (នីដឺឡេន) និងដាណឺម៉ាក បូកបញ្ចូលគ្នា។ ចុងក្រោយទើបអាមេរិកាំងបានទិញទឹកដីអាឡាស្កាពីប្រទេសរុស្ស៊ីនៅ។ នៅសតវត្សរ៍ទី ១៩ សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែរីកទឹកដី ទៀត ឯកម្ពុជាពេលនោះកំពុងរួម តែបច្ចុប្បន្ននេះផែនដីមានទម្រង់ដូចគ្នា។ នេះគេឲ្យឈ្មោះថា «ផែនការវាសនាច្បាស់លាស់ Manifest Destiny»។
បន្ទាប់ពីបានទឹកដីក្នុងរយៈពេល ៦០ ឆ្នាំនៃសតវត្សរ៍ ១៩ អាមេរិកាំងមានការបែកបាក់ សង្គ្រាមផ្ទៃក្នុង ទើបអាមេរិកាំងអនុវត្តផែនការទី ២ ឲ្យឈ្មោះថា «ផែនការរស់រានមានជីវិត» ចែកជាបួនដំណាក់កាល ទី ១. ធ្វើសង្គ្រាមស៊ីវិលដើម្បីបញ្ចប់ទាសភាព និងការចង់បំបែករដ្ឋ ទី ២.ផ្លាស់ប្តូរទីតាំងជនជាតិដើមដែលគ្រប់គ្រងដែនដីភាគច្រើនដែលអាមេរិកាំងយកបានឲ្យទៅរដ្ឋនៅកន្លែងផ្សេងក្នុងអាមេរិក ទី ៣.យកជនអន្តោប្រវេសន៍ជាច្រើនចូលទៅក្នុងអាមេរិកាំងដើម្បីឲ្យទៅរស់នៅលើទឹកដីធំធេងដែលខ្លួនយកបាន ទី ៤.កសាងប្រទេសឲ្យទៅជាប្រទេសមានសេដ្ឋកិច្ចធំបំផុតរបស់ពិភពលោក។
ចុងក្រោយអាមេរិកាំងអនុវត្តផែនការទី ៣ ឲ្យឈ្មោះថាផែនការម៉ន់រ៉ូ (Monroe Doctrine) ដែលជាផែនការនយោបាយការបរទេសផ្តួចផ្តើមគំនិតដោយប្រធាធិបតី ចច វ៉ាស៊ីនតោនដោយមិនឲ្យលូកដៃចូលក្នុងសង្គ្រាមនៅអឺរ៉ុបទេហើយរាប់អានមិត្តគ្រប់កន្លែងដើម្បីធ្វើរបងការពារប្រទេស។ យើងឃើញថាទម្រាំតែអាមេរិកាំងក្លាយមកជាមហាអំណាចពិភពលោកនៅពេលនេះ អ្នកដឹកនាំរបស់គេមានផែនការជាតិតាំង ពី ៣ ០ ០ ឆ្នាំមុន។ កម្ពុជាមិនអាចទៅធ្វើជាមហាអំណាចពិភពលោកបានទេ ប៉ុន្តែកម្ពុជាអាចធ្វើជាមហាអំណាចក្នុងតំបន់បាន។
ទីតាំងភូមិសាស្ត្រកម្ពុជាជាជ្រុងពេជ្រមួយខាងត្បូងឆៀងខាងកើតនៃសមុទ្រអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនៃដុំពេជ្ររាងចតុកោណដែលស្របនឹងជ្រុងពេជ្រខាងលិចឆៀងខាងជើងជាប់សមុទ្រអាត្លង់ទិកខាងជើងគឺព្រះរាជាណាចក្រអង់គ្លេសនៅអឺរ៉ុបបន្តជាប់ជាយឧបទ្វីបថាយមៀរ (TaymirPennisula) នៅរុស្ស៊ីជាប់មាត់មហាសមុទ្រអាកទិក និងបន្តមកឧបទ្វីបជូកត់ស្គី (ChukotskiyPennisula) នៃសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកខាងជើងជាប់អាឡាស្កាអាមេរិកាំង។ ចំណែកនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍វិញកម្ពុជាជាបេះដូងរបស់អាស៊ានជាបន្ទាត់បែងចែកអាស៊ានដីគោក និងអាស៊ានលិចទឹក។ តើកម្ពុជាមានអ្នកនយោបាយណាដែលមានផែនការជាតិលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងយោធា សម្រាប់អនាគតកម្ពុជាក្នុងរយៈពេល ១០០ ឆ្នាំទៅមុខទេ?
ត្រឡប់មកពិនិត្យមើលទីតាំងកម្ពុជានៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ឲ្យកាន់តែលម្អិត។ ថ្វីដ្បិតតែកម្ពុជាជាបេះដូងរបស់អាស៊ានតែគួរឲ្យស្តាយ។ ស្តាយត្រង់ថានាគមួយក្បាលនេះមានក្បាលល្អពិត តែកន្ទុយនាគត្រូវគេកាត់យកបាត់ (ការបាត់បង់កម្ពុជាក្រោម The Tale of Indochina Region)។
នាគដែលអត់កន្ទុយបានអីនឹងបក់ហែលក្នុងឈូងសមុទ្រថៃ និងឈូងសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូងធ្វើម៉េចឲ្យនាគធំធាត់ និងមានកម្លាំងខ្លាំងកើត? ដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចសមុទ្រត្រូវវៀតណាមបិទខ្ទប់រន្ធច្រមុះទាំងសងខាង នៅសមុទ្រកំពត កំពង់សោម និងកែប។ មានសមុទ្រដូចអត់សមុទ្រ។ដង្ហើមសមុទ្រត្រូវគេខ្ទប់តាមបន្ទាត់ប្រេវីយេ (Line Brevier) ស្ទើរដាច់ខ្យល់កម្ពុជាជាបណ្តោះអាសន្នមានតែសង់ផែចូលទៅក្នុងទឹកសមុទ្រជ្រៅ។ ចុះផែនការសម្រាប់រយៈពេលវែង? ចំណែកភាគឦសានប្រទេសត្រូវវៀតណាមហ៊ុមព័ទ្ធក្បាលនាគដោយបន្ទះដែកថែបនៅរតនគិរី និងមណ្ឌលគិរី។
បើចង់ឲ្យនាគអាស៊ីមួយនេះអាចហែលចេញពីសមុទ្រថៃចូលសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូងបន្ទាប់មកចូលមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកបានទាល់តែដោះច្រវាក់ដែលចងកន្ទុយនាគចេញលែងនាគចូលសមុទ្រ។ដូច្នេះថា តើត្រូវធ្វើម៉េចទៅ?ទោះជាត្រូវវ៉ៃគ្នាស្លាប់រស់ក៏ដោយ ក៏ចិនដាច់ខាតមិនព្រមលែងប្រជុំកោះប៉ារ៉ាសែល និង Spratly នៅសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូងទៅឲ្យវៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី ឬហ្វីលីពីនឡើយពីព្រោះច្រកសមុទ្រចិនភាគខាងត្បួងនេះគឺជាប់នឹងសមុទ្រឥណ្ឌាដែលជាខ្សែសមុទ្រសម្រាប់ដឹកជញ្ជូនថាមពលចរាចរណ៍ទំនិញ និងចល័តនាវាចម្បាំង។ តែក្នុងរយៈពេល ១៥ ឆ្នាំទៅមុខ ពោលគឺ ២០៣០ ចិនមិនចង់បង្កសង្គ្រាមទេ ទី ១.ទុកឲ្យដើមសេដ្ឋកិច្ចចិនបានចាក់ឫសកាន់តែជ្រៅផ្លែផ្កាកាន់តែច្រើន ទី ២.ទំនើបកម្មយោធានៅមានបញ្ហាថ្វីដ្បិតតែទ័ពជើងគោកច្រើនប៉ុន្តែកម្លាំងទ័ពមិនទាន់ស៊ីសាច់គ្នាពោលគឺសមត្ថភាពប្រយុទ្ធនៅអន់ ចំណែកកម្លាំងអាកាសចិនមិនទាន់អាចគ្រប់គ្រងដែនអាកាសបានទាំងស្រុង ពីព្រោះចង់គ្រប់គ្រងដែនអាកាសត្រូវគ្រប់គ្រងដែនគោកជាពិសេសសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូងសិន។ ដូចនេះហើយបានជាចិនគូសខ្សែបន្ទាត់សមុទ្រចិនភាគខាងត្បូងដោយខ្លួនឯងហើយសង់កោះសិប្បនិមិ្មតនៅតាមបណ្តោយឆ្នេរសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូងដើម្បីធ្វើមូលដ្ឋានទ័ពការពារនាវាទំនិញនាវាដឹកយន្តហោះនាវាមុជទឹក និងផ្តល់ជំនួយឆាប់រហ័សរបៀបជាស្ថានីយ បណ្តាក់គ្នាដូចខ្យង។
ចិនពិតជាសប្បាយរីករាយណាស់ នៅពេលឃើញអាមេរិកាំងនៅជាប់ដៃជាមួយអឺរ៉ុបក្នុងការទប់ទល់នឹងរុស្ស៊ីលើដែនដីអ៊ុយក្រែននៅដៃម្ខាង ចំណែកដៃម្ខាងទៀតនៅជាប់នឹងអាវុធនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ រីឯជើងទាំងពីរនៅជាន់ក្នុងដីស្អិតនៅមជ្ឈិមបូព៌ា ទាំងរឿងអាយស៊ីស (IS) នៅអ៊ីរ៉ាក់ និងស៊ីរី ចំណែកខ្លួននៅអាហ្វហ្គានីស្ថាននៅឡើយ។ ដូចនេះចិននៅមានពេលវេលាច្រើនគួរសមដើម្បីធ្វើទំនើបកម្មសេដ្ឋកិច្ចនិងយោធា។ ដោយសារទីតាំងភូមិសាស្ត្រនយោបាយបានធ្វើឲ្យវាសនាចិន និងកម្ពុជានៅជាប់គ្នាត្រូវការគ្នាមិនអាចខ្វះបាន ឬក៏ថាចិនអាចខ្វះកម្ពុជាបានតែកម្ពុជាមិនអាចខ្វះចិនបានជាដាច់ខាត ខណៈដែលកម្ពុជានៅចន្លោះថៃ និងវៀតណាមដែលជាកូនសំណព្វរបស់អាមេរិក។ ថ្វីដ្បិតតែរដ្ឋាភិបាលថៃជារដ្ឋាភិបាលយោធាកើតចេញពីរដ្ឋប្រហារក៏ពិតមែនតែអាមេរិកមិនងាយបោះបង់សម្ព័ន្ធមិត្តមួយនេះចោលជាដាច់ខាតពីព្រោះផលប្រយោជន៍អាមេរិកយ៉ាងច្រើននៅទីនោះ។
នៅពេលចិនមានពេលវេលាកាន់តែច្រើន កម្ពុជាក៏ត្រូវឆ្លៀតយកពេលនេះក្នុងរយៈពេល ១៥ ឆ្នាំទៅមុខទៀតផ្តោតលើការធ្វើទំនើបកម្មទាំងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងយោធា ពីព្រោះដោយសារកម្ពុជាដីតូចប្រជាពលរដ្ឋតិចសេដ្ឋកិច្ចអន់ យោធាខ្សោយបែបនេះមានតែកម្ពុជារឹងមាំដោយខ្លួនឯងពិតប្រាកដទេ ទើបអាចមានចំណែកនៅលើតុបាយអាស៊ានបាន។ ហេតុនេះក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះកម្ពុជាមិនគួររវល់នឹងរឿងរបស់សកលលោកច្រើនពេកទេ វាជាល្បែងរបស់ មហាអំណាចទុកឲ្យមហាអំណាចជាអ្នកដោះស្រាយចុះ ហើយកម្ពុជាក៏មិនគួរលូកដៃចូលក្នុងជម្លោះក្នុងតំបន់ដែរ។ ជាការពិតណាស់ ដើម្បីប្រទេសជាតិមួយខ្លាំងក្លាបានយើងត្រូវធ្វើនយោបាយបី (3D) គឺនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចនយោបាយការពារជាតិ និងនយោបាយការទូត។ អាចមានអ្នកលើកឡើងថា នយោបាយទាំងបីត្រូវធ្វើជាមួយគ្នា ព្រោះវាបំពេញឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។ តែខ្ញុំយល់ថាសេដ្ឋកិច្ចជាគ្រឹះនៃការការពារជាតិចំណែកនយោបាយការពារជាតិគឺជាសសរស្តម្ភនៃនយោបាយការទូត។ នៅក្នុងនយោបាយការទូតគ្មានអ្នកណាគេឲ្យតម្លៃយើងនៅពេលដែលយើងក្រ អន់ ខ្សោយនោះទេ។ បើបានជាគេហៅឡើងតុគឺគេគ្រាន់ តែយកយើងទៅប្រើ ឬ ក៏ថាធ្វើជាចានចាំត្រងឆ្អឹង និងគោះកន្ទុយបារីឲ្យគេតែប៉ុណ្ណោះ។
ជាការពិតកម្តៅនយោបាយការបរទេសគឺកើនឡើងជាលំដាប់ក្នុងអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកតែដរាបណាអាមេរិកាំងនៅជាប់ដៃជាប់យើងនៅឡើយ យើងមានពេលវេលាច្រើនបង្គួរ។ ក្នុងពេលដែលអាមេរិកមិនទាន់អាចដាក់ជើងជាន់ផ្ទាល់នៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកទេ គឺអាមេរិកាំងនឹងរើសយកមួយក្នុងចំណោមឥណ្ឌា និងជប៉ុនដើម្បីអនុវត្តនយោបាយកាន់កំណាត់ឈើរត់បណ្តាក់គ្នា ឬបោះបាល់ឲ្យគេលេង ឬប្រតិបត្តិការលាក់មុខ។
សង្កេតមើលនាពេលកន្លងទៅបូកនឹងទីតាំងភូមិសាស្ត្រនយោបាយជាយុទ្ធសាស្ត្រផងនោះឥណ្ឌាមិនព្រមឱនក្បាលឲ្យអាមេរិកាំងប្រើទេ តែជប៉ុនព្រមលុតជង្គង់ឲ្យប្រើ។ ដោយសារតែមូលហេតុនេះបំណងនៃការចង់ប្រែក្លាយរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ជប៉ុនដើម្បីប្រែក្លាយកម្លាំងសន្តិសុខទៅជាកម្លាំងទ័ពការពារជាតិ និងធ្វើទំនើបកម្មយោធានោះគឺប្រាកដជាមានការជួយជ្រោមជ្រែងពេញដៃពេញជើងពីសំណាក់អាមេរិកាំង ព្រោះអាចដាក់កាំភ្លើងធំប៉ុន្មានដើមនៅមុខផ្ទះចិន។ លើសពីនេះ អាមេរិកនឹងជួយជ្រោមជ្រែងឲ្យជប៉ុនបាននៅក្នុងសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខជាអចិន្រៃ្តយ៍មិនខាន។
បន្ទាប់ពីការផ្តោតលើនយោបាយទំនើបកម្មសេដ្ឋកិច្ច និងយោធា ក្នុងរយៈពេល ១៥ ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ ២០១៥ ទៅឆ្នាំ ២០៣០ ខាងមុខ កម្ពុជាត្រូវតែមានផែនការជាតិរយៈពេល ១០០ ឆ្នាំទៅ មុខទៀតដើម្បីធ្វើឲ្យនយោបាយ 3D (សេដ្ឋកិច្ច យោធា ការទូត) កាន់តែខ្លាំងក្លា។ មូលដ្ឋាននៃសេដ្ឋកិច្ចគឺធនធានមនុស្ស។ មូលដ្ឋាននៃការទូតគឺយោធា ហើយដើម្បីធ្វើឲ្យមូលដ្ឋានទាំងនេះរឹងមាំគឺត្រូវផ្តោតលើវិស័យគ្រឹះចំនួនពីរ គឺវិស័យអប់រំ និងបច្ចេកវិទ្យា វិទ្យាសាស្ត្រ ហើយខ្ញុំនៅតែយល់ឃើញថា ភាពប្រាកដនិយមនៃអនាគត ១០០ ឆ្នាំទៅមុខទៀតរបស់កម្ពុជា គឺស្ថិតនៅលើទឹកដីកម្ពុជាក្រោម។ ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមគឺជាកូនសោគន្លឹះដើម្បីចាក់ច្រវាក់ដោះលែងនាគកម្ពុជាចូលមហាសមុទ្រ៕
No comments:
Post a Comment